Oznaczenia płytek skrawających odgrywają ważną rolę w obróbce CNC – to one, wraz z odpowiednim doborem typu płytki, decydują o precyzji i efektywności procesu. Właściwie dobrane płytki wpływają nie tylko na jakość obrabianych elementów, ale też na trwałość narzędzi. W artykule wyjaśniamy, jakie są najważniejsze rodzaje płytek skrawających, co oznaczają ich symbole oraz jak dopasować płytkę do konkretnego zastosowania.

W tym artykule:

• Rodzaje płytek skrawających – od uniwersalnych do specjalistycznych
• Oznaczenia płytek skrawających ISO – co oznaczają symbole?
• Geometria i mikrogeometria – znaczenie w obróbce
• Dobór płytki skrawającej – na co zwrócić uwagę?
• Płytki wieloostrzowe – elastyczność i wydajność
• Rola oznaczeń w codziennej pracy operatora
• Podsumowanie

Rodzaje płytek skrawających – od uniwersalnych do specjalistycznych

Zanim przejdziemy do oznaczeń płytek skrawających ISO, warto przyjrzeć się ich podstawowej klasyfikacji. Pod względem przeznaczenia wyróżniamy m.in. płytki do toczenia, frezowania, wiercenia, a także bardziej wyspecjalizowane – do toczenia gwintów i rowków. Płytki skrawające – rodzaje:

• płytki węglikowe – najczęściej stosowane, wykonane z węglika spiekanego, zapewniają wysoką twardość i odporność na zużycie;
• płytki ceramiczne – świetnie radzą sobie w obróbce na wysokich obrotach i w wysokiej temperaturze, zwłaszcza metali żeliwnych;
• płytki PCD – czyli polikrystaliczne diamenty, używane do bardzo twardych materiałów, np. kompozytów i aluminium;
• płytki HSS – mniej odporne, ale elastyczne i odpowiednie do obróbki przy wysokich prędkościach.

Warto zaznaczyć, że rodzaje płytek skrawających różnią się także geometrią, kątem przystawienia i typem mocowania. Dla operatora CNC zrozumienie tego podziału to podstawa doboru narzędzia. Pamiętajmy również, że rodzaj płytki wpływa na uzyskaną chropowatość powierzchni i prędkość pracy.

Oznaczenia płytek skrawających ISO – co oznaczają symbole?

Normy ISO wprowadzają jednolity system opisu płytek skrawających. Dzięki nim możliwe jest szybkie porównanie właściwości różnych modeli. Oznaczenia płytek skrawających ISO zawierają m.in.:

• kształt (np. C – romb, T – trójkąt),
• rodzaj mocowania,
• kąt natarcia i kąty krawędzi,
• grubość, długość krawędzi tnącej.

Przykład oznaczenia: CNMG 120408 – płytka rombowa z kątem 80°, o długości krawędzi 12,7 mm i grubości 4,76 mm.

Znajomość tych oznaczeń pozwala precyzyjnie dobrać płytkę do danego procesu i uniknąć błędów przy zamówieniu. Więcej przykładów i szczegółowe wyjaśnienia znajdziesz w dokumentacji producentów oraz katalogach ISO/DIN. Oprócz oznaczeń podstawowych, często spotyka się rozszerzone symbole producentów. Dzięki nim można zidentyfikować np. rodzaj łamacza wiórów, powłokę lub specjalne właściwości materiału. Oznaczenia płytek skrawających powinny być analizowane zawsze w kontekście danego procesu – toczenia, frezowania, czy rowkowania.

Geometria i mikrogeometria – znaczenie w obróbce

Nie tylko oznaczenia płytek skrawających wpływają na jakość obróbki. Równie istotna jest geometria – zarówno makro, jak i mikro. Kształt płytki, promień naroża, łamacz wióra, kąty natarcia – wszystko to wpływa na sposób skrawania, powstawanie wiórów i trwałość narzędzia.

Coraz częściej projektanci narzędzi koncentrują się także na mikrogeometrii ostrzy. Mikroskopijne modyfikacje – np. zaokrąglenia czy fazki – mogą poprawić kontrolę wiórów i zmniejszyć tarcie, co przekłada się na dłuższą żywotność płytki. Dodatkowo, zastosowanie odpowiedniej mikrogeometrii zwiększa stabilność procesu i zmniejsza ryzyko uszkodzeń krawędzi.

Dobór płytki skrawającej – na co zwrócić uwagę?

Płytki skrawające trzeba dobierać nie tylko na podstawie rodzaju obróbki, ale też materiału i oczekiwanej jakości powierzchni. Przy wyborze warto wziąć pod uwagę:

• Rodzaj materiału (stal, aluminium, tytan),
• Parametry obróbki (prędkość, posuw, głębokość),
• Rodzaj procesu (frezowanie, toczenie, rowkowanie),
• Konstrukcję narzędzia i maszyny.

W praktyce ważna jest również obserwacja zużycia narzędzia. Jeśli ostrze ulega szybkiemu wykruszeniu, warto dobrać bardziej elastyczny materiał. Jeśli ściera się zbyt szybko – potrzebna będzie płytka twardsza lub z lepszą powłoką.

Płytki wieloostrzowe – elastyczność i wydajność

Szczególnym rodzajem są płytki wieloostrzowe, które oferują więcej niż jedną krawędź skrawającą. Dzięki temu możliwe jest ich dłuższe użytkowanie – po zużyciu jednej krawędzi, można obrócić płytkę i skorzystać z kolejnej. Takie rozwiązania stosuje się m.in. w częściach maszyn narażonych na intensywną eksploatację.

Płytki wieloostrzowe wykorzystywane są m.in. w głowicach frezarskich i nożach tokarskich. Cechują się wysoką trwałością, szczególnie gdy są wykonane z węglika spiekanego lub pokryte powłokami CVD/PVD. W zależności od rodzaju zastosowania, warto dobrać odpowiednią liczbę krawędzi i kształt płytki – kwadratowy, trójkątny lub rombowy.

Rola oznaczeń w codziennej pracy operatora

Operatorzy CNC na co dzień mają kontakt z wieloma typami płytek – dlatego znajomość kodów ISO i zależności pomiędzy nimi staje się nieodzowna. Każdy z symboli niesie konkretne informacje o wymiarze, kącie, geometrii i przeznaczeniu płytki. Wiedza ta przekłada się nie tylko na poprawność montażu, ale także na efektywność całego procesu.

W wielu zakładach stosuje się też własne kody skrócone lub kolory dla szybszej identyfikacji – ale nie zastąpią one uniwersalnych oznaczeń płytek skrawających ISO, które są standardem globalnym.

Podsumowanie

Zrozumienie, jakie są rodzaje płytek skrawających, jak działają i co oznaczają ich symbole, to podstawa efektywnej pracy w zakładzie obróbki. Dzięki wiedzy o oznaczeniach płytek skrawających ISO można lepiej zarządzać narzędziami, redukować koszty i unikać błędów. Inwestując w dobrą znajomość tych zagadnień, zwiększasz konkurencyjność swojej produkcji.

Jeśli interesuje Cię szeroki wybór profesjonalnych rozwiązań, sprawdź ofertę na płytek skrawających oraz części maszyn dostępnych w naszym sklepie.